Roman, 1774 yılında Goethe tarafından yazılmıştır. Türü Mektup romandır. Piyasaya çıkmasının ardından Almanya'da intihar vakaları artış göstermiş. Buna "Werther sendromu" denmiştir.
Werther, şehrin bunaltıcı havasından kaçıp Wahlheim denilen, doğayla iç içe olan bir yere giden bir hukuk stajyeridir. Wahlheim'de Lotte isimli güzel ve genç bir kadınla tanışır ve ona asık olur. Bu kadın bir asilzadenin kızıdır. Werther'in askı karşılıksız değildir. Lotte de kendisine karsı birşeyler hissetmektedir. Ancak Lotte, Albert ile nişanlıdır ve "ahlaki degerler" önemli oldugundan, Werther'e rağmen onunla evlenir. Werther de, Lotte ve Albert'in aile dostu olur. Ancak dostluk ve ask arasında gidip gelen Werther kendini tutamaz. Lotte ye olan askının imkansız olduğunu anlar ve Lotte ye onu sevdiğini ve asklarının imkansız olduğunu belirten ve elveda ile biten bir mektup yazar, ve intihar eder.
Romanla İlgili Notlar
Roman, Goethe'nin hayatından izler taşımaktadır. Goethe, 1772 yılında Westzlar'da hukuk stajı yaparken, bir arkadasinın nişanlısına asık olur. Bu sırada yaşadığı duygu ve ahlak çelişkisi ona ilham olmuştur. İntihar olayı ise o donemde Goethe'nin Jarusalen isimli bir arkadasinın evli bir kadına asık olup intihar etmesinden gelmektedir. Werther, “Sturm und Drang” (Coşumculuk) akımının bütün izlerini taşıyan bir metin. Güçlü duygularla hareket etme, doğaya, çocuklara,pastoral bir hayata duyulan özlem, toplumsal kurumlara yönelik eleştiri hemen fark ediliyor. Ancak bütün bunlar yalnızca estetik bir tercihten kaynaklanmıyor; o yıllar Almanya’sının -Avrupa olarak genelleyebiliriz de- bireyi köşeye sıkıştıran koşullarını yansıtıyor! Dikkat edilirse, “doğa tercihi” romantizmin ve İngiliz gotiğinin de çok önemli bir motifi olmuştur. İnsanda derin izler bırakan şey, bir edebi metinde yazarın hayal ürünü olarak anlattıkları değil, o metinde -somut gerçekliği- yansıtan duygu ve düşüncelerdir. Werther’in yarattığı coşkunluk da, özellikle Almanya’da, anlatılanların Alman ulusal kimliği ile çakışmasından kaynaklanmıştır. Onu yaratan değil, varolanı tasvir edendir Goethe! Goethe, kişisel olanla toplumsal olan arasındaki kopmanın kaçınılmazlığını ve bunun toplumsal nedenlerini, insanın manevi yaşamı ile coşku dünyasını benzersiz bir lirizm ve çözümsel bir sezgiyle ortaya koymuştur bu romanında. Goethe’nin Werther’i, bireysel tutku, toplumsal zorunluluk ve bu tür bireysel tutkuların genel temsili anlamı arasındaki doğrudan ilişkiyi çok açık biçimde gösterir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.