Nâbi'nin Gazelleri

Nâbi'nin Gazelleri

-gelmişüz redifli gazel

fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün 

Çok da magrûr olma kim mey-hâne-i ikbâlde 

Biz hezârân mest-i magrûrun humârın görmişüz 

“İkbal meyhanesinde fazla gururlanma. Biz binlerce gurur sarhoşunun (içkiden sonra gelen) baş ağrısını görmüşüz.”

Tôp-ı âh-ı inkisâra pâydâr olmaz yine 

Kişver-i câhın nice sengîn-hisârın görmüşüz 

“Biz, kırgınlık beddualarının topu karşısında yıkılıp giden, nice makam ve mevki ülkesinin taştan kalelerini görmüşüz.”

Bir hurûşuyla ider bin hâne-i ikbâli pest 

Ehl-i derdin seyl-i eşk-i inkisârın görmüşüz

“Bir coşuşuyla bin ikbal hanesini yerle bir eden, dertli insanların sel gibi kabaran kırgınlık göz yaşlarını görmüşüz.”

Bir hadeng-i cân-güdâz-ı âhdır sermâyesi 

Biz bu meydânın nice çâpük-süvârın görmişüz 

“ Biz, bu meydanda sermayesi sadece öldürücü bir âh oku olan nice hızlı süvariler görmüşüz.”

Bir gün eyler dest-beste pâygâhı câygâh 

Bî-aded mağrûr-ı sadr-ı i’tibârın görmüşüz

“Bir gün, elini bağlayıp kapı dibini mekân tutan, itibarlı makamlarının sayısız mağrur kimselerini görmüşüz.”

 Kâse-i deryûzeye tebdîl olur câm-ı murâd 

Biz bu bezmin Nâbîyâ çok bâde-hârın görmüşüz

“Ey Nabî! Biz bu içki meclisinde, içtikleri murat kadehleri gün gelip dilenci kâsesine dönenen nice şarap içiciler görmüşüz.”

--------------------

-kalmamış redifli gazel

fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün

Gülsitân-ı dehre geldük reng yok bû kalmamış 

Sâye-endâz-ı kerem bir nahl-i dil-cû kalmamış 

“Dünya bahçesine geldik, ne rengi, ne kokusu kalmış. İnsana kerem gölgesi salan gönül çekici bir fidan kalmamış.”

Eylemiş der-beste dükkânın tabîb-i rûzgâr 

Hokka-i pîrûze-i gerdûnda dârû kalmamış

“Zamane doktoru, iş yerinin kapısını kapamış. Feleğin mavi renkli şişesinde ilaç kalmamış.”

Teşnegânun çâk çâk olmış leb-i hâhişgeri 

Çeşmesâr-ı merhametde bir içim su kalmamış 

“Susamış insanların hasret çeken dudakları parça parça olmuş; fakat merhamet çeşmesinde bir yudum su bile kalmamış.”

Kadrin anlar yok bilür yok merdüm-i sencîdenün 

Çâr-sûy-ı kâbiliyyetde terâzû kalmamış

“Seçkin insanların kıymetini bilen yok. Sanki yetenek çarşısında onu tartıp değerlendirecek terazi kalmamış.”

Ceyş-i gamdan kanda itsün ilticâ ehl-i niyâz

Kal‘a-i himmetde Nâbî burc u bârû kalmamış

“Yalvarıp yakaran insanlar gam askerinin zulmünden nereye sığınsın? Ey Nabî, himmet kalesinde burç kalmamış.”

-usanduk redifli gazel

mef‘ûlü mefâ‘îlü mefâ‘îlü fe‘ûlün  

Bir devlet içün çerhe temennâdan usanduk 

Bir vasl içün ağyâra müdârâdan usanduk 

“Bir anlık talihimizin açılması için feleğe yalvarmaktan usandık. Sevgiliye bir anlık kavuşma içen rakiplere (yabancılara) iyi görünmeye çalışmaktan usandık.”

Hicrân çekerek zevk-i mülâkâtı unutduk 

Mahmûr olarak lezzet-i sahbâdan usanduk 

“Hicran çeke çeke sevgiliyle buluşup konuşmanın zevkini unuttuk. Mahmur ola ola da şarabın lezzetinden usandık.”

Düşdük katı çokdan heves-i vuslata ammâ 

Ol dâ‘iye-i dağdağa-fermâdan usanduk

“Çoktan, büyük bir vuslat hevesine düştük, ama karışıklık çıkaran, huzurumuzu bozan bu isteklerden usandık.”

Dil gamla dahı dest ü girîbândan usanmaz 

Bir yâr içün ağyâr ile gavgâdan usanduk 

“Gönül, dertleriyle yaka paça olmaktan usanmaz; fakat bir sevgili için rakiplerle (yabancılarla) kavgadan usandık.”

Nâbî ile ol âfetün ahvâlini nakl it 

Efsâne-i Mecnûn ile Leylâ'dan usanduk

“Nabî ile o sevgilinin macerasını anlat; Mecnun ile Leyla efsanesinden usandık.”